Basa Rinengga: Ngendahake Wicara, Ngluhurake Budaya
Basa Rinengga
A. Pendahuluan
Basa Rinengga tegese basa kang diendah-endahake utawa dihias supaya luwih apik lan kepenak diwaca utawa dirungokake. Salah sawijining wujud basa rinengga yaiku unen-unen tradisional kang kalebu paribasan, bebasan, lan saloka.
B. Unen-Unen Tradisional
Unen-unen tradisional yaiku ukara pepindhan utawa pepatah kang wis ana turun-temurun lan ngemot piwulang becik. Unen-unen iki biasane ngandhut makna pepeling, pitutur, utawa piwulang urip.
C. Titikane Unen-Unen Tradisional
Unen-unen tradisional nduweni ciri-ciri kaya ing ngisor iki:
- Wujude pepindhan, nanging ora nganggo tembung "kaya" utawa "umpama".
- Ngandhut piwulang utawa nasihat moral.
- Bebarenganing tembung nduweni makna tartamtu, dudu makna sakliterale.
- Ditampa masyarakat lan digunakake turun-temurun.
D. Bedane Paribasan, Bebasan, lan Saloka
| Jenis | Ciri-ciri | Contoh | Tegese |
|---|---|---|---|
| Paribasan | Unen-unen kang tetep panggonane, ora bisa diganti tembunge, lan ora bisa diowahi. | "Ana catur mungkur." | Yen ana rembug sing ora disenengi banjur lunga. |
| Bebasan | Unen-unen kang isih bisa diowahi tembunge, gumantung saka kahanan, lan maknane pepindhan. | "Kebo bule" | Wong sing dadi panutan utawa pimpinan. |
| Saloka | Unen-unen kang biasane ngemu sindiran utawa piweling, kadang ngandhut unsur guyonan. | "Asu gedhe menang kerahe." | Wong sing menang amarga duwe kekuwatan, dudu amarga keadilan. |
E. Kesimpulan
Basa rinengga bisa ndadekake wicara utawa tulisan luwih endah lan menarik. Salah sijine wujud basa rinengga yaiku unen-unen tradisional kaya paribasan, bebasan, lan saloka. Kanthi mangerteni lan nggunakake unen-unen kasebut, kita bisa luwih nglestarikake budaya lan piwulang luhur saka leluhur.
Sumber:
Nurmiaroh. 2019. Ajeg Basa Jawa Untuk SD/MI Kelas 6. Jombang: CV. Wahana Karya Jaya
OpenAI. 17-februari2025 https://chatgpt.com/c/67a86de3-43bc-8010-8d63-252f64c56599
Posting Komentar untuk "Basa Rinengga: Ngendahake Wicara, Ngluhurake Budaya"